蒙古语副动词及用例

　　副动词是动词的一种形态，表达谓语的条件、状态、行为等，不能作谓语。

　　1. 并列副动词：-в/-г/-р/-с结尾的一些词干上加-ч，其他字母结尾的词干上加-ж。如：

　　加-ж：яв去-явж，уулза见面-уулзаж，жолоодо驾驶-жолоодож，ир来-ирж

　　加-чав拿-авч，сур学-сурч，өг给- өгч，өс成长- өсч

　　Би өглөө талх идэж, цай уусан.

　　我早上吃了面包喝了咖啡。

　　Хичээл дээр багш хичээл зааж, бид сайн сонсов.

　　课上老师上课，我们认真地听。

　　Би найзтайгаа уулзаж уучлалт гуйна.

　　我与朋友见了面请求原谅。

　　并列副动词和系动词бай-连用表示持续的状态。如：

　　Түүнийг ирэхэл би юм бичиж байлаа.

　　当他来的时候我正在写东西。

　　Тэр орон дээр унтаж байна.

　　他正躺在床上。

　　Чи аав, ээжтэйгээ сууж байгаа юу?

　　你和爸爸妈妈生活在一起吗?

　　2. 共同副动词：在词干上加-н。如：

　　гуй请求-гуйн，сонсо听-сосон，унши读-уншин，эхлэ开始-эхлэн

　　Би чийдэнгээ унтраан хэвтлээ.

　　我关了灯躺下来。

　　Өвгөн үүдээ нээн оров.

　　老人打开门走了进来。

　　Намайг битгий ширтэн хар!

　　别盯着我看!

　　3. 先行副动词：在词干上加-(г)аад/-(г)ээд/-(г)оод/-(г)өөд或-иад/-иод

　　Ээж босоод галын өрөөнд оров.

　　妈妈起床后走进了厨房。

　　Би дунд сургууль төгсөөд энд ирсэн.

　　我中学毕业后就来了这里。

　　Тэр энэ өгүүлбэрийг уншаад уншаад ойлгосонгүй.

　　他把这句话读了一遍又一遍还是没有看懂。

　　Чи түүнийг дуудаад ир.

　　你叫他来。

　　4. 延续副动词：词干加-саар/-сээр/-соор/-сөөр

　　амьдар生活-амьдарсаар，оч去-очсоор，бод思考-бодсоор，ир来-ирсээр

　　Гадаа цас орсоор л байлаа.

　　外面正在下雪。

　　Бид галт тэргэний цонхоор Монгол орны байгалыг харсаар явлаа.

　　我们透过火车的车窗欣赏蒙古的风景。

　　Би чамайг хүлээсээр байгаад юу ч хийж амжсангүй.

　　因为我一直在等你所以什么事也没做。

　　Би хүн болсоор ийм юм үзээгүй.

　　我出生以来就没见过这样的。

　　Мөнгөө ахыгаа хүлээсээр суутал харанхуй шөнө болж, цасан шуурга улам шируусэв.

　　蒙哥坐着等自己的哥哥，夜幕降临，暴风雪更加猛烈了。

　　5. 立刻副动词：词干后加-магц/-мэгц/-могц/-мөгц

　　ир来-ирмэгц, сэр醒-сэрмэгц, өг给-өгмөгц，хар看-хармагц

　　Хонх дугармагц бид хичлээлдээ ордог.

　　铃声一响我们就上课了。

　　Үүнийг бид мэдмэгцээ танд хэлж өгнө.

　　我们一知道这件事就跟你说了。

　　Цас хайлмагц ногоо цухуйж эхэллээ.

　　雪一融化，绿色便开始出现了。

　　Би ном уншиж эхэлмэгц бүх юмыг мартдаг юм.

　　我一开始读书就把什么都忘了。

　　6. 界限副动词：词干加-тал/-тэл/-тол/-төл

　　хугар打破-хугартал, яв去-явтал, ир来-иртэл, зогс停止-зогстол

　　Тэр шөнө орой болтол яваад буув.

　　他走到深夜才借宿。

　　Ингэж ярилцсаар байтал тэр ирэх цаг болов.

　　就这样一直谈到他来的时候。

　　Чамайг хоолоо хийж дуустал би ном уншина.

　　我就看书直到你做完饭菜。

　　Хүү минь бороо зогстол гадаа гараагүй.

　　我儿子直到雨停下来都没出去。

　　7. 条件副动词：-в/-л/-м/-н结尾的词干后加-бал/-бэл/-бол/-бөл，其他音结尾的词干后加-вал/-вэл/-вол/-вөл。

　　үз看-үзвэл，бод想-бодвол, өсгө生长-өсгөвөл，тасар脱离-тасарвал

　　Тог тасарвал лаа асаадаг.

　　停电的时候就点蜡烛。

　　Бороо орвол бөмбөг тоглохгүй.

　　下雨的时候不打球。

　　Хүнд ачаа өргөвөл хүчтэй болно.

　　当人们负重的时候他们就变得很强壮。

　　Ямар нэгэн бэрхшээл гарвал манайд очоорой.

　　出问题的时候请来我家吧。

　　这种形态与зохино应当，таарна适合连用时表示应该，必须。

　　Энэ дутагдлыг арилгавал зохино.

　　必须改正这个缺点。

　　Чи ирвэл зохино.

　　你必须去。

　　其他副动词还有让步副动词(-вч)，跟谁副动词(-хлаар/-хлээр/-хлоор/-хлөөр)，趁机副动词(-нгаа/-нгээ/-нгоо/-нгөө)或者(-нгуут/-нгүүт/-уут/-үүт)。

　　Тэр зүг хичнээн ширтэвч амраг нөхөр чинь харагдахгүй.

　　无论你朝这个方向凝望多少次也看不到你心爱的丈夫。

　　Би цалин авахлаараа танд мөнгө зээлнэ.

　　我收到工资就把钱给你。

　　Номын сан хаангуут явна шүү!

　　图书馆一关门我们就走!

　　Би номын сан руу явангаа танайд очмоор байна.

　　去图书馆的路上我想顺路去你家。